Ik was laatst op een filosofische uitwisselingsavond met psychiater en psychoanalyticus Dr. Rudi Vermote. De uitgangsvraag die gesteld werd was:

“Hoe kan je de ander ontmoeten?”

We zaten met een kleine 20 mensen in één van de gespreksruimtes van Saam, het “collectief voor lijf en geest” waar ik vanaf volgende week met mijn praktijk naartoe verhuis. Sommigen zaten op kussens op de grond tegen de muur, anderen zaten in een zeteltje of op een stoel.

Het werd een fijne en inspirerende avond. En het onderwerp blijft zich sindsdien regelmatig in mijn bewustzijn aandienen.

Hoe kan je de ander ontmoeten?

Ik herinner me een paar gesprekken het afgelopen jaar die onverwachts zeer bijzonder waren. Het ging niet om nieuwe contacten, maar over kennissen of vrienden. En wat deze bijzondere gesprekken ook gemeenschappelijk hadden was dat ze voorafgegaan werden door een gevoel van vermoeidheid en overprikkeling bij mezelf. Die dagen waren op sociaal vlak al druk geweest en ik was moe van mezelf te horen praten.

En toch wou ik het contact wel aangaan. Ik moest dus iets doen om mezelf in het gesprek toch wat rust te gunnen.

Ik maakte bewust de keuze mijn eigen inbreng terug te schroeven tot het minimale. Ik ontsloeg mezelf van het maken van spitsvondige opmerkingen, het geven van advies of het delen van mijn eigen mening of ervaringen.

Het enige wat ik deed was volledig opgaan in het verhaal van de ander. Met al mijn aandacht luisteren. En vragen stellen. De ander telkens uitnodigen en aanmoedigen om door te gaan.

Ik werd niet moe. Integendeel. De gesprekken gaven net energie en ik voelde me heel ontspannen.

Op de koop toe werden het diepgaande en zeer interessante gesprekken vol verbonden contact.

Na afloop kreeg ik telkens veel dankbaarheid terug.

Wat begon als een maatregel om mezelf te beschermen tegen nog meer sociale overprikkeling, bleek onbedoeld een sociaal experiment te zijn met verfrissende uitkomsten.

Later kwam ik te weten dat Rudolf Steiner deze houding “innerlijk zwijgen” noemt:
In het luisteren naar de ander je eigen mening het zwijgen opleggen. Het verhaal van de ander volledig laten binnenkomen en daar niets tegenover stellen.

Innerlijk zwijgen.

Mijn manier van luisteren gaf de verteller het gevoel echt gehoord te worden.

Door zo te luisteren hielp ik de verteller ook om voor zichzelf meer duidelijkheid te krijgen in het eigen verhaal. Al vertellend kon hij dingen op een rijtje zetten, en werden nieuwe dingen helder.

Het luisteren leverde ook voor mij een sterke ervaring op van verbinding met deze persoon.

Maar de houding van “innerlijk zwijgen” gaat nog verder dan dat. Innerlijk zwijgen is vaak een enorm krachtige manier om bij te kunnen leren.

De meeste mensen zitten boordevol overtuigingen, meningen en ideeën over hoe de wereld en de mens in elkaar zit. Tijdens het luisteren kan dit zorgen voor een ruis. Enkel zaken die onze denkbeelden bevestigen worden echt gehoord. De rest horen we niet eens, of spreken we meteen tegen. We onderbreken en zetten er ons eigen verhaal tegenover.

Innerlijk zwijgen is een houding, een levenshouding zelfs als je wil, waarbij je erkent dat je misschien wel al veel hebt geleerd in het leven, maar dat er nog veel meer te leren valt. Als je bereid bent bescheiden te zijn en een ander perspectief eerst echt te aanhoren en te leren begrijpen, dan verrijk je jezelf. Je wordt wijzer, leert nieuwe dingen, je visie verbreedt en verdiept zich. Op de koop toe kan je je beter inleven in mensen en je contacten zullen zich verdiepen.

Moet je vanaf nu dus je lippen stijf op elkaar geklemd houden tijdens elk gesprek?

Nee, natuurlijk niet. Laat een gesprek ook maar gewoon een gesprek zijn.

Maar het is de moeite om het experiment eens aan te gaan. Een echte ontmoeting met de ander is erbij gebaat als je jezelf even kunt vergeten. Dat stemmetje in jezelf dat “Ikke, ikke, ikke!” roept, even te laten wachten.

En je hoeft niet per sé te wachten tot je eerst vermoeid of overprikkeld bent ;-).