Over de bedrieglijke eenvoud en de onvermoede effecten van echt luisteren

In september namen mijn vriend en ik deel aan een intensieve 9-daagse cursus “Geweldloze communicatie” in Duitsland. Er waren 80 mensen uit 24 verschillende landen van overal ter wereld.

Het was zowel inhoudelijk als sociaal een ongelooflijke ervaring.

Achteraf ben ik in het basiswerk “Geweldloze communicatie” gedoken, van Marshall Rosenberg. Een absolute aanrader voor wie meer verbinding en diepgang wil ervaren in relaties.

Hoewel we meestal niet bewust iemand willen kwetsen met wat we zeggen, is onze communicatie onbewust vaak helemaal niet zo geweldloos.

Als we de ander onderbreken bijvoorbeeld. Of als we iets zeggen in de trant van “jij doet altijd zus of zo”, of “je bent zo’n …” of “doe nu eens eindelijk …!”.

Als we oordelen, roddelen, verwijten, veralgemenen, verdraaien, zwijgen of net te veel praten.

Communicatie is vaak op subtiele wijze helemaal niet zo verbindend.

Gebeurt het soms dat je je niet begrepen voelt?

Gebeurt het dat je het gevoel hebt dat er je een advies opgedrongen wordt?

Gebeurt het dat je onderbroken wordt en de ander over zichzelf begint te vertellen?

Gebeurt het dat je je veroordeeld voelt?

Vast wel.

En doe je dat soort dingen zelf soms?

Tuurlijk.

We doen het allemaal. 🙂 Communicatie is niet gemakkelijk, en we maken er onbedoeld soms een zootje van.

Sinds we terug zijn van die cursus in Duitsland, houden mijn vriend en ik elke week een “NVC-avond” (NVC staat voor “non-violent communication”).

Op die avond luisteren we naar elkaar met extra empathische oren. We proberen elkaar niet te onderbreken, maar vooral door te vragen. We proberen te peilen naar de achterliggende gevoelens en behoeften bij de ander. We streven ernaar de ander volledig te begrijpen.

Ik zeg wel “proberen”. Want het is echt niet altijd makkelijk. Zeker als één van ons zich getriggerd voelt door wat de ander zegt. Dan komt er al snel een “ja, maar …”.

En dat is nu net waar we ons bewust van proberen te worden.

Want zo’n “ja, maar …” komt meestal veel te snel. Je denkt de ander wel begrepen te hebben, maar reageert vooral vanuit je eigen emoties. In plaats van tijd te nemen om echt te luisteren, wordt het een welles-nietes-spel en uiteindelijk voelt geen van beide zich gehoord.

Ik vermoed dat dit herkenbaar is. 🙂

Als er één iets is waar je van uit mag gaan in communicatie, dan is het dat iedereen zich graag gehoord wil voelen. En dat is dus minder evident dan het lijkt.

Een onderdeel van de mindfulnesstraining die ik geef is een communicatieoefening in tweetallen waarbij de luisteraars “LSD moeten nemen en OMA thuis laten”.

Na de eerste hilariteit omwille van dit rare zinnetje, ontleden we beide acroniemen.

LSD staat voor “luisteren, samenvatten en doorvragen”. Dat is wat de luisteraar tijdens de oefening volop mag doen. En hij wordt uitgenodigd om OMA thuis te laten, dat wil zeggen zich te onthouden van “oordeel, mening en advies”.

De basisingrediënten voor werkelijk empathisch luisteren dus.

Probeer het maar eens.

Je zal zien hoe lastig het kan zijn je eigen snelle reacties binnen te houden en de ander alle ruimte te geven zichzelf uit te drukken.

Toen ik deze oefening onlangs deed met mijn groep in sessie 7 van de mindfulnesstraining, gaven de deelnemers achteraf aan hoe fijn het is als luisteraar eens geen mening of advies klaar te moeten hebben.

Hoe opmerkelijk het is vast te stellen dat wat er in je hoofd opkomt als luisteraar helemaal niet per sé een meerwaarde hoeft te zijn voor het gesprek.

En zelfs hoe écht luisteren de ander “mooier” maakt, omdat je ophoudt met oordelen en met jezelf bezig zijn. Omdat je écht geïnteresseerd bent in de ander.

De vertellers op hun beurt getuigden zich veiliger te voelen en meer verbonden, en daarom de openheid te voelen zich echt kwetsbaar op te stellen.

Wat een beetje LSD al niet kan doen. 😉

En hoe zit het trouwens met je zelf-empathie?

Hoe oordelend ben je naar jezelf toe?

Hoe vaak luister je écht naar wat er in jezelf leeft?

Vanuit empathie met onszelf, kunnen we rustiger delen hoe het met ons gaat, en vragen wat we nodig hebben.

Vanuit empathie met de ander, kunnen we luisteren zonder ons meteen aangevallen te voelen of gedwongen om met oplossingen te komen.

Ik weet niet. Ik vind het magisch in elk geval.

Wat er gebeurt als 2 mensen oprecht naar elkaar luisteren.

Het gevoel van thuiskomen dat je dan ervaart, het gevoel van verbinding, van mogen zijn wie je bent.

Dat is een gevoel waar iedereen naar verlangt.

Daar ben ik van overtuigd.

En nu maar oefenen. 🙂

Vind je het zelf vaak moeilijk om je eigen gevoelens te verwoorden en je behoeften aan te geven?

Of merk je dat je vaak reactief bent als de ander iets probeert te vertellen?

In het traject “Word kapitein op je eigen schip” help ik je om aan de slag te gaan met die patronen en de verbinding met jezelf en de ander te verbeteren.