“Als de wind van verandering waait, bouwen sommigen een muur, anderen een windmolen. Hier bouwen we aan windmolens.”

Zo sloot Joost van den Heuvel één van zijn dhammatalks af op een avond van de herfstretraite waar ik aan deelnam in oktober. Hoewel zijn uitspraak me meteen bijbleef, kon ik toen nog niet vermoeden dat ik er enkele weken later veel kracht en moed uit zou putten.

De wind van verandering waaide door mijn leven en blies met een zucht de relatie met mijn vriend weg. Hoewel ik hier zelf een flink aandeel in had, was toch maar mooi een belangrijke hoek van mijn fundamenten ingestort.

Het leven is een koorddans. Als een rollercoaster van emoties van alle kanten aan je trekt, blijf dan maar eens in evenwicht. De verleiding is groot muren op te trekken waarachter je je kan verschuilen. Muren van nieuwe zekerheden, muren van afleiding, muren van ontkenning. Telkens wanneer ik bij mezelf het metselen aan deze strategieën opmerk, dan zet ik een stapje terug. Hé, wat probeer ik af te schermen? Wat voelt het naakt, eng en kwetsbaar zonder muren in die wind…

En dan muisstil blijven zitten. Voelen hoe het waait, regent, hagelt en sneeuwt. En hoe de storm dan weer afneemt, zonnestralen die door het wolkendek heen breken en alles in een hoopvolle gloed zetten. Waarna het weer betrekt… Het is tenslotte herfst.

Ook muren zijn niet bestand tegen elke weersomstandigheid. Sommige winden waaien verdomd hard en blazen alles omver. Maar windmolens zijn veel veerkrachtiger. Die bewegen mee, zonder te breken, en accepteren dat het er allemaal bij hoort.

Rainer Maria Rilke formuleerde het als volgt:

Men moet geduld hebben tegen de onopgeloste zaken in ons hart
en proberen de vragen zelf lief te hebben als gesloten kamers,
en als boeken die in een zeer vreemde taal geschreven zijn.
Het komt er op aan alles te leven.
Als je de vragen leeft, dan leef je misschien langzaam maar zeker
zonder het te merken op een goede dag het antwoord in.

 Ook hij had het bouwen van windmolens hoog in het vaandel staan.