Als gevoelens bestaansrecht krijgen

“Is het wel normaal dat ik me zo voel?”

“Stel ik me niet aan?”

Ik hoor dit soort uitspraken wel vaker. Veel mensen stellen hun eigen gevoelens in vraag.

Iets raakt je. Je voelt je gekwetst. Onzeker. Teleurgesteld. Gefrustreerd.

En meteen is daar die gedachte: “Ik stel me aan. Ik zou me niet zo moeten voelen.”

Herken je dat?

Hoe opgelucht zijn we dan als iemand anders bevestigt:

“Ja, tuurlijk is dat moeilijk. Ik zou me ook zo voelen in jouw plaats.”

We vinden het vaak moeilijk onze eigen gevoelens bestaansrecht te geven.

Wat jammer is dat eigenlijk hé?!

Want weet je wat?

Volgens mij zijn er helemaal geen verkeerde gevoelens.

Er zijn geen abnormale gevoelens.

Er zijn geen onterechte gevoelens.

Elk gevoel, werkelijk élk gevoel, heeft een goede reden om er te zijn.

Als je die reden begrijpt, dan kan je je gevoel ook makkelijker erkennen.

Achter een onprettige emotie, zoals angst, bezorgdheid, jaloezie, onzekerheid, frustratie, verdriet…, zit er namelijk een behoefte die niet vervuld is.

Stel dat je je steeds onzeker voelt bij een bepaalde collega, omdat die nogal kortaf tegen je doet.

Misschien spreek je jezelf streng toe: “Laat je toch niet zo van je stuk brengen!”

Maar wat zit er ónder dat gevoel? Welke behoefte is er niet vervuld?

Misschien wel de behoefte om graag gezien te worden.

Of stel dat je je eenzaam voelt in een bepaalde vriendengroep.

Misschien zit daar wel de behoefte achter om erbij te horen.

Of misschien voel je je kwaad omdat een automobilist je de pas af snijdt.

Dan is dat misschien de behoefte aan respect of veiligheid die niet vervuld is.

Of je voelt je gekwetst omdat een vriendin last minute een afspraak afzegt.

Daaronder zit misschien de behoefte om belangrijk te zijn voor haar.

Je gevoelens hebben hun wortels in behoeften.

Omgekeerd gaat het evengoed op: Als je je goed voelt, dan is dat omdat je behoeften wél vervuld zijn.

De behoeften die ik hierboven noemde: Erbij horen, graag gezien worden, respect, veiligheid, belangrijk zijn voor iemand…

Zijn dat geen behoeften die we allemaal kennen?

Ken jij iemand die die behoeften niet heeft?

Die moet ik in elk geval nog ontmoeten :-).

Dus hoezo zou een gevoel dan misplaatst kunnen zijn?

Hoezo zou een gevoel dan onterecht kunnen zijn?

Of abnormaal?

Als mijn vriendin last minute een afspraak afzegt, en ik voel mij gekwetst omdat ik de behoefte heb belangrijk te zijn voor haar, dan is er dus niets abnormaal aan mijn gevoel.

Dat gevoel verdient erkenning.

Maar mijn gevoel wil daarom nog niet zeggen dat ik niet belangrijk bén voor haar.

Hoewel gevoelens altijd begrijpelijk zijn vanuit een bepaalde behoefte, zijn de gedachten erachter niet per sé juist.

Dus ik voel mij gekwetst door haar annulering van onze afspraak. En dat gevoel is heel begrijpelijk.

Maar de gedachte: “Ik ben niet belangrijk voor haar.” Daar moet ik mee opletten.

De interpretatie gaat vaak over de intentie van de ander die je denkt te kennen.

En hoewel gevoelens altijd begrijpelijk zijn vanuit een bepaalde behoefte, betekent dat niet dat we per sé vanuit dat gevoel moeten handelen.

Dat zijn twee verschillende dingen.

Stel dat je kind van 4 jaar ’s ochtends huilt omdat hij niet naar school wil. Gisteren heeft een kindje uit de klas hem pijn gedaan.

Wat zeg je dan?

“Stel je niet zo aan?”

Het is heel begrijpelijk dat je kind zich zo voelt. Hij wil zich goed voelen in de klas. Hij wil op zijn gemak zijn en niet bang hoeven zijn dat kinderen hem pijn doen.

Alleen betekent dat niet dat hij niet naar school hoeft die dag.

Dus je kunt zeggen: “Tuurlijk ben je geschrokken toen Sander je kneep. Het is niet leuk als kinderen elkaar pijn doen. Dat begrijp ik heel goed. Maar we gaan wel naar school vandaag. Zullen we op voorhand even met de juf praten? Zou dat jou helpen?”

Voila.

Zo krijgt een gevoel bestaansrecht. Én ga je er met wijsheid mee om.

Als jij je eigen gevoelens erkent. Echt respecteert.

Dan kan je van daaruit de vraag stellen: Wat is er nu nodig? Wat is wijsheid?

Stel dat er vanavond een feestje op de agenda staat waar je bijna niemand kent. Je voelt je daar best onzeker over, want zal je wel aansluiting vinden?

Je onzekerheid is je gevoel. Je behoefte eronder is misschien “erbij horen”, maar misschien ook “comfort” (je wil een fijne avond, en niet onwennig aan de kant staan).

De laatste uren voor je moet vertrekken merk je de gedachte op: “Misschien moet ik afbellen. Ik heb geen zin om te gaan.”

Je kunt al die gevoelens erkennen. Het is heel begrijpelijk dat je je onzeker voelt. Heel begrijpelijk dat je weerstand voelt!

En dan kan je besluiten wat je gaat doen. Misschien ga je, en neem je de onzekerheid met je mee. Hoop je er het beste op.

Misschien ga je niet, omdat dat jou voor die dag het meest zorgzame lijkt om te doen.

Ik kan nog zeer veel voorbeelden opnoemen.

Wat ik iedereen toewens, inclusief mezelf, is een respectvolle en vriendelijke relatie met je eigen binnenwereld.

Heb je een moeilijke emotie? Vraag je dan even af: welke behoeft zit er hieronder?

Welke behoefte is niet vervuld of wordt bedreigd?

En kan je van daaruit begrip opbrengen voor de emotie?

Kan je jezelf die erkenning geven: “Tuurlijk voel ik me zo.” Met zorgzaamheid.

En van daaruit besluiten wat een wijze actie zou zijn.