Hoe de verkeerde drijfveren onbewust je levensvreugde kunnen wegzuigen.

We houden ons wel eens bezig met dingen waar we geen energie uit halen. En toch doen we ermee door.

De afwas, ok, die moet gebeuren. En onze belastingbrief invullen ook.

Maar je keuze om de job te doen die je doet. Of om voorzitter te zijn van een vereniging. Of aan alpinisme te doen…

Dat zijn vrije keuzes. In principe.

Waarom blijven we soms voortdoen met dingen waar we ons niet langer gemotiveerd of zelfs opgebrand bij voelen?

Misschien omdat we het doen om de verkeerde redenen…

Daar schrijven Ralf Caers en Marijke De Couck over in hun nieuwste boek dat ik momenteel aan het lezen ben. Ze hebben er zelfs een heel model rond opgebouwd, dat ze toepasselijk het CDC (Caers-De Couck)-model noemen.

Ik heb het even voor je getekend:

Om je mee te nemen doorheen dit eenvoudige, maar toch interessante model, gebruik ik even onze alpinist als voorbeeld.

Kies voor jezelf gerust ook een activiteit waarop je mijn uitleg kan toepassen. Iets waar je je mee bezig houdt. Dat kan je werk zijn, een opleiding die je volgt, een sport die je beoefent of een hobby.

Waarom doet onze alpinist nu wat hij doet? Waarom levert hij die inspanning?

In het beste geval is hij een bourgondiër (links onder in het model). Dan is het voor hem niet eens het belangrijkste of hij de top bereikt, of dat hij erkend wordt voor zijn prestaties. Hij doet het omwille van de activiteit zelf. Ook zonder ooit een top te bereiken, zou hij nog steeds doen wat hij doet. Het geeft hem intrinsiek voldoening om door de bergen te trekken.

Een bourgondiër is niet onverschillig tegenover het resultaat. Hij wil goed zijn in wat hij doet. Terechte feedback neemt hij ter harte, maar als het onterecht is, dan laat hij het makkelijk los.

Als je een bourgondiër bent in wat je doet, dan heb je de meest stevige drijfveer te pakken om je doen en laten op te baseren. Je zal niet snel je voldoening verliezen.

Maar misschien is onze alpinist wel een stil water. Zijn focus is ook intern, net zoals bij de bourgondiër, maar hij wil wel echt iets bereiken. In stilte zet hij zijn zinnen op de top. Eerder is hij niet tevreden. Hij wil het zichzelf bewijzen.

Hoewel het kan zijn dat hij waardering krijgt voor zijn prestaties, doet hij het niet daarvoor. Ook zonder zou hij zijn doel willen bereiken.

Als stil water ben je net als de bourgondiër intern gemotiveerd, en dat geeft kracht, maar toch is er een belangrijk verschil omdat je evenwicht afhangt van het al dan niet behalen van je doel. Het proces zelf geeft je niet noodzakelijk zoveel voldoening. Het behalen van je eindresultaat is een voorwaarde om het voor jou de moeite waard te vinden de inspanning ervoor geleverd te hebben.

Of we hebben te maken met een appreciatie-junkie. De alpinist levert zijn inspanning eigenlijk enkel omwille van het applaus dat hij krijgt als hij de top haalt. Anders zou hij het niet doen. Hier spreken we van extrinsieke motivatie.

Misschien span je je extra in op je werk om die bonus in de wacht te kunnen slepen, kleed je je sexy om indruk te maken op je date, of ga je wekelijks naar de pilates om complimenten te krijgen over je strakke buik.

Er is natuurlijk helemaal niets mis met genieten van waardering, maar als het krijgen van die beloning dé reden is waarom je het doet, dan heb je de bron van je voldoening niet zelf onder controle en ben je een speelbal van de appreciatie of complimenten die je al dan niet krijgt voor je inspanningen.

Als je merkt dat je erg van slag kan zijn door een opmerking of het uitblijven van een blijk van bevestiging, vraag je dan af waarom je doet wat je doet. Keer terug naar de hoofdreden. Ben je eigenlijk een bourgondiër die verblind is geraakt door de feedback uit je omgeving, keer dan terug naar je intrinsieke drijfveer. Kom je erop uit dat je dit inderdaad enkel doet omwille van de externe appreciatie en niet omdat je er zelf zo door gedreven wordt? Misschien is het dan tijd om je activiteit in vraag te stellen.

Ten slotte kan onze alpinist ook een huurling zijn. Hij doet aan alpinisme, niet omdat het hem zoveel voldoening geeft, en het kan hem zelfs niet echt schelen of hij die welbepaalde top bereikt. Hij doet het omwille van het prestige dat aan de alpinismesport vasthangt. Zijn vrienden zijn onder de indruk van zijn avontuurlijke reizen en enkel daarom al zou hij er liever niet mee stoppen.

Als huurling is het dus niet het resultaat, maar de activiteit zelf die voor een externe beloning zorgt. Misschien heb je een hoge positie in het bedrijf en verleent die titel je veel prestige. Of het kan je hoge inkomen zijn of de zekerheid die aan je job gekoppeld is die jou motiveert om dit werk te blijven doen. Je bent een huurling van die prestige, die zekerheid, dat inkomen, die bedrijfswagen.

In deze context spreken we ook wel eens van de gouden kooi. Het is lastig te stoppen met iets wat je intrinsiek geen voldoening meer geeft, maar dat je wel een veilig of trots gevoel geeft. Wat zullen de anderen denken als ik hiermee stop? Wat als ik niet meer in dat dure huis kan wonen? Je blijft ermee doorgaan omdat je leven dan stabiel blijft.

Huurlingen zijn, net zoals appreciatie-junkies, het meest vatbaar voor een burn-out (of bore-out) of om in het algemeen minder voldoening en meer frustratie te ervaren in het leven.

Dus merk je dat wat je doet je weinig vervulling geeft, dan kan je dit model er even bijnemen. Mogelijks is je drijfveer eigenlijk verkeerd en kan je best in vraag stellen of het goed is ermee door te gaan. Of het kan dat je het wel doet uit intrinsieke redenen, maar dat je te veel bent gaan leunen op de extrinsieke neveneffecten van je activiteit. Dan kan je beter terugkeren naar de échte reden waarom je het doet.

Ik hoop dat dit artikel je geïnspireerd heeft. Laat gerust weten waarin jij jouzelf herkent!

Groetjes,

Lotte